“İfade Hakkı” Yeterli Değil: Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi 12. Maddenin Kavramsallaştırılması*

Özet

Bu makale “öğrencinin ifade hakkı” (pupil voice; Öğrencinin İfade Hakkı) kavramı üzerine bir çocuk hakları eleştirisi niteliğindedir. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin, çocuklara kendilerini etkileyen konularda görüşlerinin dinlenmesi ve değerlendirilmesi hakkını tanıyan 12. maddesi temel alınarak bir değerlendirme yapılmıştır. Kuzey İrlanda Çocuklar ve Gençler Komiserliği (NICCY) adına yapılan araştırmanın verilerinden yararlanılan bu çalışma, 12. maddenin tanıdığı hakkın eğitim alanında anlamlı ve etkili bir şekilde uygulanmasının önündeki engelleri değerlendirmektedir. 12. maddeden bahsederken genelde kısaltmalar şeklinde kullanılan “öğrencinin ifade hakkı” gibi ifadelerin içerdiği yükümlülükleri yeterince vurgulamayarak maddenin etkisini azaltma potansiyeline sahip olduğu tartışılmaktadır. Bu makale, Alan, İfade, Dinleyici ve Etki olmak üzere dört temel ilkeyi temel alarak 12. maddeye yeniden tasarlanmış bir model önerir.