Özel Yetenekli Birey Olarak Tanılanmanın Ortaöğretim Öğrencileri Üzerindeki Etkileri ve Bu Bireylerin Kariyer Planları

Özet

Bu çalışmanın amacı, özel yetenekli birey olarak tanılanmanın ortaöğretim öğrencileri üzerindeki etkilerini ve bu bireylerin kariyer planlarını ortaya koymaktır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması olup, veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2024-2025 eğitim-öğretim yılında Fen lisesine devam eden yirmi (20) özel yetenekli öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada veriler araştırmacı tarafından geliştirilen ve alanında uzman akademisyenlerin görüşleri alınarak son hali verilen yarı yapılandırılmış görüşme formuyla elde edilmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin büyük çoğunluğu özel yetenekli birey olarak tanılanmanın kendileri üzerinde olumlu etkilerinin olduğunu ve çevrelerinden de olumlu geri dönütler aldıklarını ifade etmişlerdir. Eğitim ortamında karşılaştıkları güçlükleri ise; birden fazla kuruma devam etmenin yorgunluğu, daha fazla görev/sorumluluk ve ödev, yapamadığında hissedilen gerginlik vb. ifade etmişlerdir. Kariyer planları noktasında ise öğrencilerin büyük çoğunluğunun kendilerinden emin bir şekilde tek bir kariyer planı yaptıkları sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak özel yetenekli bireylerin çevrelerinden algıladıkları sosyal destek ne kadar anlamlı olursa, bu bireylerin psikolojik sağlamlılıklarının da o denli güçlü olacağı yorumunda bulunulabilir. Evde, okulda ya da sosyal çevrelerinde zengin uyarıcıların sunulması, bu bireylerin gelişimlerini destekleyici ve itici bir güç etkisi yaratabilir. Ayrıca, geleceğin inşası noktasında eğitimin fonksiyonları dikkate alındığında özel yetenekli bireylerin eğitimine olan özenin önemi de yadsınamaz.