İlgi Etiği Bağlamında Çocuğun Ahlaki Eğitimi

Özet

Varolan etik anlayışlara alternatif olarak öne sürülen ilgi (care) ya da özen/ bakım etiği birçok düşünür tarafından farklı bağlamlarda ele alınan bir teoridir. Kurucusu Milton Mayeroff olarak kabul edilir. Mayeroff için ilgi, bir başka insanın büyümesine, kendini gerçekleştirmesine yardım etmek anlamına gelir. İlgi etiği geleneği içinde adı Mayeroff kadar anılan bir başka filozof Carol Gilligan’dır. Gilligan, ilişkilerin bir bağı/bağlantıyı (connection) gerektirdiğini vurgular ve bu bağlamda kurulan bağlar yalnızca empati kapasitesine ya da başkalarını dinlemeye değil; aynı zamanda bir sese ve bir dile sahip olmaya dayanır. Ona göre insani ilişkiler içerisinde ilginin en fazla yakalandığı yer, kadın-erkek ilişkisidir. Diğer taraftan makalemizin temel konusu bakımından görüşlerine daha fazla yer verdiğimiz Nel Noddings ise ilgi etiği bağlamında çocuğun ahlaki eğitimini temele alır. İlgi etiğine dayalı ahlaki eğitimin amacı, bu eğitimin herkes için uygun olup olmadığını soruşturmak değildir; söz konusu eğitimin amacı mutluluktur. Bu amaca ulaşma yolu, mutluluğun insani ihtiyaçlarla, karşılıklı ilişkilerle, bağlılıklarla olan ilişkisine dikkat etmekten, toplumu değiştirme gücüne vurgu yapmaktan geçer. Noddings çocuğun ahlaki eğitiminin evde başladığını vurgular ve bu eğitim çocuğun dile getirdiği ihtiyaçları merkeze alır. Söz konusu eğitimi okulda devam ettirmek içinse ahlaki eğitimin temeline hikâyelerin kullanımını yerleştirir. Hikâyelerle başlayan çocuğun karakter eğitimi, ilgi etiği içerisinde ahlaki eğitimi temel alan bir eğitim programında olmazsa olmaz dört koşul takip edilerek devam ettirilir. Bu koşullar; diyalog, pratik, onaylanma ve okulların ilgiye dayalı düzenlenmesi olarak sıralanır. Bu bağlamda makalemizde ilgi etiğine dayalı çocuğun ahlaki eğitiminin aşamalarından ve böylesi bir eğitimin amaçlarından ve sonuçlardan bahsedilecektir.