Çocuklukta ve Çocukça Felsefe Yapmak

Özet

“Çocukları neden ve nasıl eğitmemiz gerekir?” sorusu, yanıtlar bulmak istediğimiz kadim bir soru olarak karşımıza çıkar. Tarih içerisinde, bu soruya cevap verme girişiminde bulunan özellikle felsefe ve psikoloji alanında birçok isim olmuştur. Örneğin Platon çocukları “iyi” yetiştirmenin; toplumun, devletin iyisini etkileyeceğini belirtir ve bu nedenle çocukları nasıl eğitmemiz gerektiği konusunda felsefi değerlendirmeler yapar. Platon’un diyaloğundaki açıklamalarını ütopik bulup katılmasak bile, aşk/sevgi gibi onu yönlendiren motivasyon bugün de varlığını sürdürmekte ve bizleri yönlendirmektedir. Yani Platon’u yönlendiren motivasyon ve söz ettiğimiz soruya cevap arayışları hala mevcuttur. Bu arayış yeni gelişmekte olan, “çocuklar için felsefe” projesine hayat veren M. Lipman ve Lipman’ı çok farklı bir çizgide takip eden W. Kohan için de geçerlidir. Bu iki filozof çocuk ve felsefe ilişkisini yeni bir şekilde inşa etmeye çalışır. M. Lipman’a göre çocukların felsefeyle erken buluşması, yaşamımızı belirleyen “iyi düşünme ve çıkarım” için hayatidir. İyi düşünen çocuklar, kendisini, çevresini ve yaşadığı toplumu doğrudan etkiler. Kohan ise, bu düşünme kadar, çocukça düşünmeyi de korumamız gerektiğine inanır, çocukluğun yetişkinlikle unutulacak, arkada bırakılacak bir dönem olmadığını, aksine hayatımızı, dilimizi, etiği, toplumu belirleyen bir güce sahip olduğunu vurgular. Bu filozoflar şuna dikkatimizi çeker: Çocuklukta felsefe yapabilir, çocukça düşünmeye ve felsefe yapmaya devam edebiliriz.