Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın Çocuk ve Allah İsimli Eserinde Metafizik Unsurlar

Özet

Çocuk edebiyatı, çocukluğa tanıklık eden, bu tanıklığı çocukluğa yabancılaşmadan, çocukça bir duyarlık içinde, çocuğun diliyle, yine çocuk için yapan bir edebiyattır. Öyleyse, çocuklukta ne varsa, çocuk edebiyatında da o vardır. Çocuğun yaşantıları, algıları, duyguları, heyecanları ve umutları da onda yer alır. Estetik yönüyle güzellik ve zarafet duygusunu işleyen; eğitici yönüyle de merak, hayret ve hayranlık duygusunu geliştiren, öğrenme zevkini ve keşfetme eğilimini teşvik eden bir yapıdadır. Dünya ile bir “karşılaşma” olan çocukluk, her karşılaşmada olduğu gibi, tanıma isteği ile öne çıkar. Çocuğun hayata dair soruları ve ilgileri vardır. Bunların içinde metafizik konular da yer alır. Çocuk edebiyatı, çocukluğu anlatan bir yazım biçimi olarak, tabii ki, bu soruları da görecek şekilde bilişsel ve estetik bir tutum geliştirir. Bu alanda verilmiş her eser, nedenlere ve niçin’lere açılmış pencereler gibidir. Bir eseri büyük ve ölümsüz kılan özellikler arasında bu his ve algılar da vardır.

Doğası gereği soyut bir yapıda olan metafizik, özellikle ilk çocukluk dönemine uygun bir yapıda değilse de, çocuk yine de metafizik sorunları merak etmeden duramaz. Öğrenmek istediği konular arasında metafiziğin temel konuları da vardır. Neresinden bakarsak bakalım, çocuğun dünyası, metafizik algılara elverişsiz de olsa, zihninin dünya ile karşılaşması, öteki sorular yanında metafizik olanları da üretir. Bu sorular, Kant’ın belirlemesinden de yararlanarak söylersek, başlıca Tanrı, ruh, evren ve değerler konusunda ortaya çıkar. Her metafizik duyarlık, eninde sonunda bu sorularla karşılaşmak ve onlar karşısında bir tutum belirlemek zorundadır. Biz bu çalışmamızda, çocuk edebiyatındaki metafizik duyarlığı ele alacak ve bunu, metafiziğin temel konuları bağlamında Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın Çocuk ve Allah isimli şiir kitabında örneklemeye çalışacağız.