Pandemi Sonrası Dünyada Kapitalist Medeniyetin Eleştirel Muhasebesi

Özet

Pandemi-sonrası dünyada “hiçbir şeyin eskisi gibi olmaması” için ciddi bir kültür ve medeniyet muhasebesine ihtiyaç vardır. İnsanlık tarihinin üç kültürel zihniyetin ritmik teselsülü̈ çerçevesinde geliştiğini düşünen Pitirim Sorokin, manevî faktörleri önemsemeyip sadece maddî ihtiyaç ve zevklerin tatminine odaklanan sensate (duyusal) zihniyetin insanlığı bir açmaza sürüklediğini; çıkış için idealistik bir zihniyet oluşumuna muhtaç olduğumuzu dillendirmişti. Aynı tarihsel dönemde Said Nursi’nin yazdıkları da Sorokin’i teyit eder niteliktedir. İnsanlık tarihinin başlıca sorunlarını Mahşerin Dört Atlısı (Savaş, İç Savaş, Kıtlık ve Salgın Hastalık) metaforuyla irdeleyen Immanuel Wallerstein, kapitalist medeniyete bazı bakımlardan olumlu not vermekle beraber, sorunların çözümsüz kaldığına işaret etmekte; kendisinden önce yazan Mills, Myrdal ve Galbraith gibi düşünürler de bu görüşü desteklemektedirler. Son bölümde bilimden sanata geçerek, Bob Dylan ve Yunus Emre’nin çözüm önerilerine yer verilmektedir.